V. Stawanie się Dolnośląskiej Ziemi Obornickiej „ojczyzną prywatną” jej mieszkańców

      Jak już wspominałem, niemal wszyscy mieszkańcy tej Ziemi byli w niej przybyszami. Chociaż drogi, które przywiodły ich do niej, były często długie i kręte, to jednak w większości – jak wspominają – osiedlili się w Dolnośląskiej Ziemi Obornickiej ze swobodnego wyboru. Tylko niewielka liczba rodzin ukraińskich i łemkowskich została do niej sprowadzona przymusem administracyjnym po Akcji „Wisła”[46] .
     Przekonanie osadników o trafności wyboru miejsca zamieszkania w gminie obornickiej uzasadniały cztery ważne warunki lokalne. Pierwszy, że nie były w niej tak zniszczone wojną zabudowania mieszkalne oraz gospodarcze, jak np. w gminie trzebnickiej i wołowskiej. Drugi, że jej urozmaicone, pełne uroku środowisko przyrodnicze dawało nadzieję na spokojniejsze życie i to w zadowalającym zdrowiu. Trzecia, że istniejąca w niej infrastruktura ekonomiczna i społeczna wydawała się sprzyjać ułożeniu życia na nowo. Czwarta, że w kształtującym się społeczeństwie, złożonym z osadników rywalizujących ze sobą grup regionalnych, można było oczekiwać wsparcia ze strony już mieszkających „swojaków”[47] .
     Osiedlenie się przybyszów w Obornikach Śląskich i innych miejscowościach gminy było zaledwie początkiem złożonego procesu życia w nowym środowisku przyrodniczym i zbiorowisku ludzkim. Znaczna część osadników – Polaków z Kresów oraz Ukraińców i Łemków z terenów objętych Akcją „Wisła” – chociaż mieszkała tutaj, żyła jednak przez kilka lat, jak się to określało „na walizkach” (tymczasowo), a więc złudną nadzieją powrotu do dawnych stron rodzinnych. Ogólnie ich adaptacja była dłuższa i bardziej złożona niż ludności pozostałych grup regionalnych. Jeżeli weźmie się jeszcze pod uwagę, że nowi mieszkańcy różnili się m.in.: mentalnie, politycznie, społecznie i kulturowo, to ukształtowanie się z tej zbiorowości społeczeństwa, akceptującego swoją różnorodność z poczuciem wspólnoty i patriotyzmu lokalnego – wymagało czasu.
     O postępującym procesie tych przemian wśród mieszkańców Dolnośląskiej Ziemi Obornickiej świadczyły jednak tworzące się spontanicznie z przedstawicieli różnych grup regionalnych związki koleżeńskie, towarzyskie, a zwłaszcza małżeńskie. O ile w początkowych latach osiedlenia dochodziło do nich na ogół przy sprzeciwie lub niechęci ze strony starszego pokolenia grup regionalnych, to w kolejnych dziesięcioleciach więzi te nie wywoływały już zdziwienie nawet u krajan. Pochodzenie regionalne dziadków i rodziców nie budziło już żadnych negatywnych emocji u „obornickich autochtonów” – dwóch powojennych pokoleń mieszkających tutaj od urodzenia. Oni mają, oczywiście, w pierwszej kolejności prawo mówić o sobie My, oborniczanie i uczuciowo utożsamiać Dolnośląską Ziemię Obornicką ze swoją „ojczyzną prywatną”. Prawo do tego nabyli również trudnym oraz pracowitym życiem w środowisku i pozostali mieszkańcy, wywodzący się rodzinnie z różnych regionów Polski[48] . Właśnie u tych ostatnich mieszkańców dokonały się w mentalności indywidualnej i kolektywnej[49] największe przemiany, które stały się podstawą ich integracji społecznej oraz kulturalnej w środowiskach lokalnych i przesądziły o poczuciu już silniejszych więzi z obecną niż dawną „ojczyzną prywatną”.
     Na uwagę zasługuje również to, że: 1) znaczna część dzieci i wnuków obornickich osadników po drugiej wojnie światowej wykazuje zainteresowanie dziejami „gniazd rodzinnych”, zachowuje o nich pamięć, a nierzadko też uczestniczy w wyprawach sentymentalnych do tych miejsc; 2) młodzi, ale i starsi wiekiem współcześni oborniczanie chętnie sięgają też do opracowań o przeszłości Dolnośląskiej Ziemi Obornickiej; przemawia to, jak sądzę, za poczuciem już mocnych ich więzi z „ojczyzną prywatną”, a zespolenie w świadomości – przeszłości, teraźniejszości oraz wizji przyszłości – uzasadnia im ciągłość trwania w następstwie pokoleń.