27 sierpnia 2002

ORDYNACJA WYBORCZA DO ORGANU STANOWIĄCEGO GMINY - W PIGUŁCE

Ogłoszone przez Prezesa Rady Ministrów na dzień 27 października 2002 / I tura / i 10 listopada 2002 / II tura / wybory do samorządu IV kadencji oraz - po raz pierwszy przeprowadzane - bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast skłaniają do przypomnienia podstawowych zapisów ordynacji wyborczej. Każdy, kto zechce rozszerzyć swoją wiedzę o dodatkowe informacje może zapoznać się z ustawą z dnia 16 lipca 1998 r - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Ujednolicony tekst po zmianach dostępny do wglądu w Biurze Rady Miejskiej w Obornikach Śl. bud. "B" pok. 101, I piętro/.

Wybory do rady gminy

Prawa wyborcze

  • Prawo wybierania /czynne prawo wyborcze/do danej rady ma każdy obywatel polski,
  • który najpóźniej w dniu wyborów kończy 18 lat i stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady/art. 5/.

  • Prawo wybieralności/ bierne prawo wyborcze/ przysługuje osobie mającej prawo
  • wybierania do danej rady/art.7/

Organy wyborcze

- Wybory do przeprowadzają:1/. terytorialne /wojewódzkie, powiatowe i gminne/ komisje wyborcze, 2/. obwodowe komisje wyborcze / art.10 ust.2/.

- Gminną Komisję Wyborczą powołuje , najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów,wojewódzki komisarz wyborczy spośród wyborców zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych /art.17ust.1/, w składzie 7-9 osób /art.17,ust.2/.

  • Obwodowe komisje wyborcze powołuje, najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów, zarząd gminy spośród wyborców zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych /art. 18 ust.1/, w składzie 5-9 osób, w tym jedna osoba wskazana przez burmistrza spośród pracowników samorządowych gminy lub gminnych jednostek organizacyjnych / art.18, ust.2/. W skład obwodowej komisji wyborczej mogą wchodzić tylko wyborcy stale zamieszkali na obszarze działania danej rady /art.19,ust.1/.

Ustalenie liczby radnych

Liczbę radnych, odrębnie dla każdej rady, ustala wojewoda na podstawie liczby mieszkańców zamieszkałych na obszarze działania danej rady / 27 ust.1 i 2/.

Obwody głosowania
- Głosowanie w wyborach przeprowadza się w stałych i odrębnych obwodach głosowania, według podziału dokonanego przez radę gminy na wniosek burmistrza / art.30ust. 1 i 2/ .

  • Informację o numerach i granicach obwodów głosowania oraz o wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji wyborczych podaje burmistrz w formie obwieszczenia, do wiadomości wyborców najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów /art.32 /.

Spis wyborców

  • Można być wpisanym tylko do jednego spisu wyborców, sporządzanego w urzędzie gminy najpóźniej w 14 dniu przed dniem wyborów /art. 33ust.2 i art. 34ust. 2/.
  • Spis wyborców jest udostępniany w urzędzie gminy w sposób określony w powiadomieniu burmistrza /art. 35/.

Przebieg głosowania

Głosowanie odbywa się w lokalu obwodowej komisji wyborczej , między godziną 6.00 a 20.00, bez przerwy/art.40/

Przepisy szczególnych dot. wyborów do rad gmin /rozdz.13 Ordynacji/

System wyborczy

  • Radni wybierani są w okręgach wyborczych bezpośrednio spośród zgłoszonych kandydatów. Na jednego kandydata wyborca może oddać tylko jeden głos /art. 86 ust.1i2/
  • W gminie liczącej do 20.000 mieszkańców o wyborze na radnego rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów /art. 87/.

Okręgi wyborcze

  • Okręg wyborczy obejmuje część obszaru gminy /art./89ust.1/.
  • W każdym okręgu wyborczym, tworzonym dla wyboru rady w gminie liczącej do 20.000 mieszkańców wybiera się od 1 do 5 radnych /art. 90 ust. 1/.
  • Podziału gminy na okręgi wyborcze dokonuje , na wniosek burmistrza, rada gminy/art.92 ust. 2/.
  • Informację o okręgach wyborczych , ich granicach i numerach liczbie radnych wybieranych w każdym okręgu wyborczym oraz o wyznaczonej siedzibie gminnej komisji wyborczej podaje do wiadomości publicznej burmistrz , w formie obwieszczenia , najpóźniej w 50 dniu przed dniem wyborów / art. 94/.

Zgłaszanie kandydatów na radnych

  • Prawo zgłaszania kandydatów na radnych przysługuje: 1/ partiom politycznym, 2/ stowarzyszeniom oraz organizacjom społecznym, 3/ wyborcom.
    Kandydaci zgłaszani są w formie list kandydatów. Przez listę rozumie się też zgłoszenie jednego kandydata /art. 95 ust. 1 i 2/.
  • Wyborcy, w celu zgłoszenia list kandydatów tworzą komitet wyborczy. W skład komitetu wyborczego powinno wchodzić co najmniej 5 osób /art.97/.
  • Komitet wyborczy może zgłosić w każdym okręgu wyborczym tylko jedną listę kandydatów /art. 98 ust.1/.
  • W gminie do 20.000 mieszkańców lista kandydatów może zawierać najwyżej tyle nazwisk kandydatów, ilu radnych jest wybieranych w danym okręgu wyborczym
  • / art.98 ust. 2/.

  • Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym i tylko z jednej listy kandydatów /art./ 98 ust. 3/.
  • W zgłoszeniu listy kandydatów podaje się: 1/.nazwę komitetu wyborczego oraz dokładny adres jego siedziby, 2/.nazwę rady gminy oraz nr okręgu wyborczego , do którego dokonuje się zgłoszenia , 3/. nazwiska i imiona, wiek oraz miejsce zamieszkania kandydatów. Kolejność miejsc na liście ustala komitet wyborczy /art.99 ust. 1/.
  • Do każdego zgłoszenia dołącza się pisemne oświadczenie kandydatów o wyrażeniu zgody na kandydowanie oraz o posiadaniu prawa wybieralności do danej rady. Oświadczenie winno zawierać: imię, nazwisko, wiek oraz nr ewidencyjny PESEL kandydata,. Zgodę opatruje kandydat datą i własnoręcznym podpisem / art. 99 ust. 2/.
  • W zgłoszeniu można wnosić o oznaczenie kandydatury nazwą lub skrótem nazwy/ art.99 ust. 3/
  • Zgłoszenie listy kandydatów partii politycznej lub organizacji musi zawierać uwierzytelniony wyciąg odpowiednio z ewidencji partii bądź rejestru organizacji,
  • a w przypadku utworzenia koalicji także dokument stwierdzający utworzenie komitetuwyborczego / art. 99 ust. 4/

  • Lista kandydatów zgłaszana przez wyborców musi mieć dołączony wykaz imienny członków komitetu wyborczego wraz z ich dokładnymi adresami zamieszkania oraz numerami PESEL / art. 99 ust.5/.
  • Każda zgłaszana lista wyborców musi być poparta podpisami. W gminie do 20.000 mieszkańców - co najmniej 25 wyborców /art. 100 ust. 1/. Wyborca może udzielić poparcia dowolnej liczbie list kandydatów. Wycofanie udzielonego poparcia nie jest skuteczne / art. 100 ust. 2/. Wzór wykazu osób popierających listę kandydatów w załączeniu.
  • Listy kandydatów , odrębnie dla każdego okręgu wyborczego, zgłasza się do gminnej komisji wyborczej, najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów do godz. 24.00 wraz z wykazem osób popierających listę / art. 101 ust. 1/.
  • Zgłoszenia dokonuje pełnomocnik komitetu wyborczego , uprawniony do składania oświadczeń w sprawie zgłoszenia wobec organów wyborczych, lub upoważniona przez niego osoba. Do zgłoszenia dołącza się dokument , wydany przez komitet wyborczy , stwierdzający ustanowienie pełnomocnika komitetu wyborczego , z podaniem jego nazwiska i imienia oraz dokładnego adresu zamieszkania i nr ewidencyjnego PESEL / art. 101 ust. 2 /.
  • Jeżeli w terminie przewidzianym dla zgłoszenia list kandydatów nie zostaną w danym okręgu wyborczym zgłoszone co najmniej dwie listy, a liczba zgłoszonych kandydatów jest równa liczbie radnych wybieranych w okręgu bądź mniejsza od niej, gminna komisja wyborcza niezwłocznie wzywa , przez rozplakatowanie obwieszczeń , do dokonania dodatkowych zgłoszeń. W takim przypadku termin zgłaszania list kandydatów ulega przedłużeniu o 5 dni, licząc od dnia rozplakatowania obwieszczenia /art. 108 ust. 1/ Jeśli mimo takiego postępowania nie zostanie zarejestrowana żadna lista kandydatów , wyborów w tym okręgu nie przeprowadza się/art./108 ust. 2/.

    Zachęcam równocześnie do zapoznania się z ustawą z dnia 20 czerwca 2002 r.- o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta opublikowaną w Dz.U. nr 113 pod poz. 984 oraz zmianami wynikającymi z ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz o zmianie innych ustaw / Dz.U. nr 127, poz. 1089/. Najistotniejsze informacje podaję poniżej.

Przepisy ogólne

  • Wójt / również burmistrz i prezydent miasta / wybierany jest w wyborach powszechnych , równych , bezpośrednich, w głosowaniu tajnym /art. 1 ust. 1 i 2 /.
  • Prawo wybierania /czynne prawo wyborcze/ burmistrza w danej gminie ma każdy, kto posiada prawo wybierania do rady gminy / art. 3 ust. 1 /.
  • Prawo wybieralności /bierne prawo wyborcze / ma każdy obywatel polski posiadający prawo wybierania do rady gminy, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym, że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje/ art.3 ust. 2 /.
  • Za wybranego na burmistrza uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów / art. 4 ust. 1/.
  • Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyskał więcej niż 50% ważnie oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się głosowanie ponowne / art. 4 ust. 2/.
  • W ponownym głosowaniu dokonuje się wyboru spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszej turze otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. Jeśli dwóch lub więcej kandydatów otrzyma w głosowaniu w pierwszej turze tę samą liczbę głosów uprawniającą do udziału w ponownym głosowaniu, o dopuszczeniu kandydata do wyborów w II turze rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania , w których jeden z kandydatów otrzymał większą liczbę głosów , a jeżeli liczba ta byłaby równa - rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo uczestniczenia wszyscy kandydaci lub pełnomocnicy ich komitetów wyborczych / art. 4 ust. 3/.
  • Za wybranego w ponownym głosowaniu uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów / art. 4 ust. 5/.
  • W przypadku gdy dwóch kandydatów w ponownym głosowaniu otrzyma tę samą liczbę głosów , za wybranego uważa się tego kandydata, w większej liczbie obwodów głosowania otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat / art.4 ust. 8/.
  • W przypadku gdy obaj kandydaci w ponownym głosowaniu otrzymają tę samą liczbę głosów i w tej samej liczbie obwodów głosowania otrzymają większą liczbę głosów , o wyborze burmistrza rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą z prawem do udziału w nim obu kandydatów lub pełnomocników ich komitetów wyborczych / art. 4 ust. 9/.

Zgłaszanie i rejestracja kandydatów

  • Prawo zgłaszania kandydatów na burmistrza przysługuje: 1/ partiom politycznym i koalicjom partii politycznych, 2/ stowarzyszeniom i organizacjom społecznym, 3/ wyborcom / art. 7 ust. 1/.
  • Do zgłaszania kandydatów na burmistrza stosuje się przepisy ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw dotyczące komitetów wyborczych z tym, że prawo zgłoszenia ma komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w gminie. W każdym z tych okręgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych nie może być mniejsza niż liczba radnych wybieranych w tym okręgu / art. 7, ust. 2/.
  • Kandydatów na burmistrza zgłasza się go gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 25 dniu przed dniem wyborów do godziny 24.00 / art.7 ust. 3 /.
  • W zgłoszeniu kandydata na burmistrza podaje się: 1/ imię/imiona, nazwisko, wiek, wykształcenie i miejsce zamieszkania kandydata, wraz ze wskazaniem przynależności do partii politycznej, o ile kandydat jest członkiem partii politycznej, 2/ oznaczenie komitetu dokonującego zgłoszenia oraz imię , nazwisko i adres działającego w jego imieniu pełnomocnika. Ponadto do zgłoszenia dołącza się pisemne oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na kandydowanie oraz o posiadaniu prawa wybieralności. Oświadczenie kandydata zawiera imię /imiona, nazwisko, wiek, wykształcenie, numer ewidencyjny PESEL, własnoręczny podpis kandydata i datę jego sporządzenia./ art. 8 ust. 1-3 /.
  • Gminna komisja wyborcza niezwłocznie rejestruje kandydata sporządzając protokół rejestracji, jeżeli zgłoszenie spełnia ustawowe warunki / art. 9 ust. 1/.
  • Najpóźniej w 15 dniu przed dniem wyborów gminna komisja wyborcza podaje do wiadomości wyborców , przez rozplakatowanie obwieszczeń , alfabetyczną listę kandydatów z podaniem nazwisk, imion, wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania nazwy komitetu zgłaszającego kandydata oraz nazwy partii politycznej, do której należy kandydat / art. 10 ust. 1 i 2 /.
  • Jeżeli we wskazanym w ustawie terminie nie zostanie zgłoszony żaden kandydat lub zgłoszono tylko jednego kandydata, gminna komisja wyborcza niezwłocznie wzywa, w formie obwieszczenia , do dokonania dodatkowych zgłoszeń. Termin zgłaszania kandydatów przedłuża się wówczas o 5 dni od dnia rozplakatowania obwieszczeń.

Jeżeli wezwanie nie odniesie skutku i nie zostanie , w wydłużonym terminie , zarejestrowany żaden kandydat, wyboru burmistrza dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

Jeżeli mimo wskazanego wyżej postępowania zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat wybory przeprowadza się , z tym że tego kandydata uważa się za wybranego, jeżeli w głosowaniu uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. W przeciwnym razie wyboru burmistrza dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

Ordynacje wyborcze to bardzo ciekawe akty ustawodawcze, a ich lektura umożliwi nam wszystkim świadome korzystanie z przysługującego nam prawa dokonywania wyboru władz samorządowych i czynne uczestnictwo w procesie demokratycznych przemian w gminie, najmniejszej jednostce administracyjnego podziału kraju a jednocześnie wszystkim nam najbliższej.

Anna Wolikowska
Sekretarz Gminy

KALENDARZ WYBORCZY

7.IX ostatni dzień rejestrowania komitetów wyborczych
27.IX ostatni dzień - do północy - zgłaszania list kandydatów do rad gmin, rad powiatów, sejmików wojewódzkich, odrębnie dla każdego okręgu wyborczego
2.X Państwowa Komisja Wyborcza przyzna jednolite numery listom tych komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy kandydatów w ponad połowie okręgów do wszystkich sejmików wojewódzkich

o północy mija termin zgłaszania kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

4.X przyznanie przez komisarzy wyborczych jednolitych numerów listom kandydatów komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy we wszystkich okręgach do więcej niż połowy rad powiatów na terenie województwa
10.X o północy mija kadencja obecnego samorządu, radni tracą mandaty, zarządy rządzą dalej
12.X rozpoczęcie nieodpłatnego nadawania audycji wyborczych w programach regionalnych telewizji publicznej i publicznego radia
25.X zakończenie kampanii wyborczej, od północy obowiązuje cisza wyborcza
27.X od 6.00 do 20.00 głosowanie
10.XI druga tura głosowania na wójtów, burmistrzów i prezydentów w gminach, w których żaden kandydat nie uzyskał ponad połowy głosów w pierwszym głosowaniu

źródło: rzeczpospolita.pl

 

Serwis prasowy nr 72
30 sierpnia 2002