27 sierpnia 2002
ORDYNACJA WYBORCZA DO ORGANU STANOWIĄCEGO GMINY - W
PIGUŁCE
Ogłoszone przez Prezesa Rady Ministrów na dzień 27 października 2002 / I tura / i
10 listopada 2002 / II tura / wybory do samorządu IV kadencji oraz - po raz pierwszy
przeprowadzane - bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast
skłaniają do przypomnienia podstawowych zapisów ordynacji wyborczej. Każdy, kto zechce
rozszerzyć swoją wiedzę o dodatkowe informacje może zapoznać się z ustawą z dnia 16
lipca 1998 r - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.
Ujednolicony tekst po zmianach dostępny do wglądu w Biurze Rady Miejskiej w Obornikach
Śl. bud. "B" pok. 101, I piętro/.
Wybory do rady gminy
Prawa wyborcze
- Prawo wybierania /czynne prawo wyborcze/do danej rady ma każdy obywatel polski,
który najpóźniej w dniu wyborów kończy 18 lat i stale zamieszkuje na
obszarze działania tej rady/art. 5/.
Organy wyborcze
- Wybory do przeprowadzają:1/. terytorialne /wojewódzkie, powiatowe i gminne/
komisje wyborcze, 2/. obwodowe komisje wyborcze / art.10 ust.2/.
- Gminną Komisję Wyborczą powołuje , najpóźniej w 45 dniu przed dniem
wyborów,wojewódzki komisarz wyborczy spośród wyborców zgłoszonych przez
pełnomocników komitetów wyborczych /art.17ust.1/, w składzie 7-9 osób /art.17,ust.2/.
- Obwodowe komisje wyborcze
powołuje, najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów,
zarząd gminy spośród wyborców zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych
/art. 18 ust.1/, w składzie 5-9 osób, w tym jedna osoba wskazana przez burmistrza
spośród pracowników samorządowych gminy lub gminnych jednostek organizacyjnych /
art.18, ust.2/. W skład obwodowej komisji wyborczej mogą wchodzić tylko wyborcy stale
zamieszkali na obszarze działania danej rady /art.19,ust.1/.
Ustalenie liczby radnych
Liczbę radnych, odrębnie dla każdej rady, ustala wojewoda na podstawie liczby
mieszkańców zamieszkałych na obszarze działania danej rady / 27 ust.1 i 2/.
Obwody głosowania
- Głosowanie w wyborach przeprowadza się w stałych i odrębnych obwodach głosowania,
według podziału dokonanego przez radę gminy na wniosek burmistrza / art.30ust. 1 i 2/ .
- Informację o numerach i granicach obwodów głosowania oraz o wyznaczonych siedzibach
obwodowych komisji wyborczych podaje burmistrz w formie obwieszczenia, do wiadomości
wyborców najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów /art.32 /.
Spis wyborców
- Można być wpisanym tylko do jednego spisu wyborców, sporządzanego w urzędzie gminy
najpóźniej w 14 dniu przed dniem wyborów /art. 33ust.2 i art. 34ust. 2/.
- Spis wyborców jest udostępniany w urzędzie gminy w sposób określony w powiadomieniu
burmistrza /art. 35/.
Przebieg głosowania
Głosowanie odbywa się w lokalu obwodowej komisji wyborczej , między godziną 6.00 a
20.00, bez przerwy/art.40/
Przepisy szczególnych dot. wyborów do rad gmin /rozdz.13 Ordynacji/
System wyborczy
- Radni wybierani są w okręgach wyborczych bezpośrednio spośród zgłoszonych
kandydatów. Na jednego kandydata wyborca może oddać tylko jeden głos /art. 86 ust.1i2/
- W gminie liczącej do 20.000 mieszkańców o wyborze na radnego rozstrzyga liczba
ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów /art. 87/.
Okręgi wyborcze
- Okręg wyborczy obejmuje część obszaru gminy /art./89ust.1/.
- W każdym okręgu wyborczym, tworzonym dla wyboru rady w gminie liczącej do 20.000
mieszkańców wybiera się od 1 do 5 radnych /art. 90 ust. 1/.
- Podziału gminy na okręgi wyborcze dokonuje , na wniosek burmistrza, rada gminy/art.92
ust. 2/.
- Informację o okręgach wyborczych , ich granicach i numerach liczbie radnych
wybieranych w każdym okręgu wyborczym oraz o wyznaczonej siedzibie gminnej komisji
wyborczej podaje do wiadomości publicznej burmistrz , w formie obwieszczenia ,
najpóźniej w 50 dniu przed dniem wyborów / art. 94/.
Zgłaszanie kandydatów na radnych
- Prawo zgłaszania kandydatów na radnych przysługuje: 1/ partiom politycznym, 2/
stowarzyszeniom oraz organizacjom społecznym, 3/ wyborcom.
Kandydaci zgłaszani są w formie list kandydatów. Przez listę rozumie się też
zgłoszenie jednego kandydata /art. 95 ust. 1 i 2/.
- Wyborcy, w celu zgłoszenia list kandydatów tworzą komitet wyborczy.
W skład
komitetu wyborczego powinno wchodzić co najmniej 5 osób /art.97/.
- Komitet wyborczy może zgłosić w każdym okręgu wyborczym tylko jedną listę
kandydatów /art. 98 ust.1/.
- W gminie do 20.000 mieszkańców lista kandydatów może zawierać najwyżej tyle
nazwisk kandydatów, ilu radnych jest wybieranych w danym okręgu wyborczym
/ art.98 ust. 2/.
- Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym i tylko z jednej listy kandydatów
/art./ 98 ust. 3/.
- W zgłoszeniu listy kandydatów podaje się: 1/.nazwę komitetu wyborczego oraz
dokładny adres jego siedziby, 2/.nazwę rady gminy oraz nr okręgu wyborczego , do
którego dokonuje się zgłoszenia , 3/. nazwiska i imiona, wiek oraz miejsce zamieszkania
kandydatów. Kolejność miejsc na liście ustala komitet wyborczy /art.99 ust. 1/.
- Do każdego zgłoszenia dołącza się pisemne oświadczenie kandydatów o wyrażeniu
zgody na kandydowanie oraz o posiadaniu prawa wybieralności do danej rady. Oświadczenie
winno zawierać: imię, nazwisko, wiek oraz nr ewidencyjny PESEL kandydata,. Zgodę
opatruje kandydat datą i własnoręcznym podpisem / art. 99 ust. 2/.
- W zgłoszeniu można wnosić o oznaczenie kandydatury nazwą lub skrótem nazwy/ art.99
ust. 3/
- Zgłoszenie listy kandydatów partii politycznej lub organizacji musi zawierać
uwierzytelniony wyciąg odpowiednio z ewidencji partii bądź rejestru organizacji,
a w przypadku utworzenia koalicji także dokument stwierdzający utworzenie
komitetuwyborczego / art. 99 ust. 4/
- Lista kandydatów zgłaszana przez wyborców musi mieć dołączony wykaz imienny
członków komitetu wyborczego wraz z ich dokładnymi adresami zamieszkania oraz numerami
PESEL / art. 99 ust.5/.
- Każda zgłaszana lista wyborców musi być poparta podpisami.
W gminie do 20.000
mieszkańców - co najmniej 25 wyborców /art. 100 ust. 1/. Wyborca może udzielić
poparcia dowolnej liczbie list kandydatów. Wycofanie udzielonego poparcia nie jest
skuteczne / art. 100 ust. 2/. Wzór wykazu osób popierających listę kandydatów w
załączeniu.
- Listy kandydatów , odrębnie dla każdego okręgu wyborczego, zgłasza się do gminnej
komisji wyborczej, najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów do godz. 24.00 wraz z
wykazem osób popierających listę /
art. 101 ust. 1/.
- Zgłoszenia dokonuje pełnomocnik komitetu wyborczego , uprawniony do składania
oświadczeń w sprawie zgłoszenia wobec organów wyborczych, lub upoważniona przez niego
osoba. Do zgłoszenia dołącza się dokument , wydany przez komitet wyborczy ,
stwierdzający ustanowienie pełnomocnika komitetu wyborczego , z podaniem jego nazwiska i
imienia oraz dokładnego adresu zamieszkania i nr ewidencyjnego PESEL / art. 101 ust. 2 /.
- Jeżeli w terminie przewidzianym dla zgłoszenia list kandydatów nie zostaną w danym
okręgu wyborczym zgłoszone co najmniej dwie listy, a liczba zgłoszonych kandydatów
jest równa liczbie radnych wybieranych w okręgu bądź mniejsza od niej, gminna komisja
wyborcza niezwłocznie wzywa , przez rozplakatowanie obwieszczeń , do dokonania
dodatkowych zgłoszeń. W takim przypadku termin zgłaszania list kandydatów ulega
przedłużeniu o 5 dni, licząc od dnia rozplakatowania obwieszczenia /art. 108 ust. 1/
Jeśli mimo takiego postępowania nie zostanie zarejestrowana żadna lista kandydatów ,
wyborów w tym okręgu nie przeprowadza się/art./108 ust. 2/.
Zachęcam równocześnie do zapoznania się z ustawą z dnia 20 czerwca
2002 r.- o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta opublikowaną w
Dz.U. nr 113 pod poz. 984 oraz zmianami wynikającymi z ustawy o zmianie ustawy -
Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz o zmianie
innych ustaw / Dz.U. nr 127, poz. 1089/. Najistotniejsze informacje podaję poniżej.
Przepisy ogólne
- Wójt / również burmistrz i prezydent miasta / wybierany jest w wyborach powszechnych
, równych , bezpośrednich, w głosowaniu tajnym /art. 1 ust. 1 i 2 /.
- Prawo wybierania /czynne prawo wyborcze/ burmistrza w danej gminie ma każdy, kto
posiada prawo wybierania do rady gminy / art. 3 ust. 1 /.
- Prawo wybieralności /bierne prawo wyborcze / ma każdy obywatel polski posiadający
prawo wybierania do rady gminy, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z
tym, że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje
/
art.3 ust. 2 /.
- Za wybranego na burmistrza uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał
więcej niż połowę ważnie oddanych głosów
/ art. 4 ust. 1/.
- Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyskał więcej niż 50% ważnie oddanych głosów,
czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się głosowanie ponowne / art. 4
ust. 2/.
- W ponownym głosowaniu dokonuje się wyboru spośród dwóch kandydatów, którzy w
pierwszej turze otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. Jeśli dwóch
lub więcej kandydatów otrzyma w głosowaniu w pierwszej turze tę samą liczbę głosów
uprawniającą do udziału w ponownym głosowaniu, o dopuszczeniu kandydata do wyborów w
II turze rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania , w których jeden z kandydatów
otrzymał większą liczbę głosów , a jeżeli liczba ta byłaby równa - rozstrzyga
losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo
uczestniczenia wszyscy kandydaci lub pełnomocnicy ich komitetów wyborczych / art. 4 ust.
3/.
- Za wybranego w ponownym głosowaniu uważa się tego kandydata, który otrzymał
większą liczbę ważnie oddanych głosów
/ art. 4 ust. 5/.
- W przypadku gdy dwóch kandydatów w ponownym głosowaniu otrzyma tę samą liczbę
głosów , za wybranego uważa się tego kandydata, w większej liczbie obwodów
głosowania otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat / art.4 ust. 8/.
- W przypadku gdy obaj kandydaci w ponownym głosowaniu otrzymają tę samą liczbę
głosów i w tej samej liczbie obwodów głosowania otrzymają większą liczbę głosów
, o wyborze burmistrza rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję
wyborczą z prawem do udziału w nim obu kandydatów lub pełnomocników ich komitetów
wyborczych / art. 4 ust. 9/.
Zgłaszanie i rejestracja kandydatów
- Prawo zgłaszania kandydatów na burmistrza przysługuje: 1/ partiom politycznym i
koalicjom partii politycznych, 2/ stowarzyszeniom i organizacjom społecznym, 3/ wyborcom
/ art. 7 ust. 1/.
- Do zgłaszania kandydatów na burmistrza stosuje się przepisy ustawy - Ordynacja
wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw dotyczące komitetów
wyborczych z tym, że prawo zgłoszenia ma komitet wyborczy, który zarejestrował listy
kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w gminie. W każdym z
tych okręgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych nie może
być mniejsza niż liczba radnych wybieranych w tym okręgu / art. 7, ust. 2/.
- Kandydatów na burmistrza zgłasza się go gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 25
dniu przed dniem wyborów do godziny 24.00 / art.7 ust. 3 /.
- W zgłoszeniu kandydata na burmistrza podaje się: 1/ imię/imiona, nazwisko, wiek,
wykształcenie i miejsce zamieszkania kandydata, wraz ze wskazaniem przynależności do
partii politycznej, o ile kandydat jest członkiem partii politycznej, 2/ oznaczenie
komitetu dokonującego zgłoszenia oraz imię , nazwisko i adres działającego w jego
imieniu pełnomocnika. Ponadto do zgłoszenia dołącza się pisemne oświadczenie
kandydata o wyrażeniu zgody na kandydowanie oraz o posiadaniu prawa wybieralności.
Oświadczenie kandydata zawiera imię /imiona, nazwisko, wiek, wykształcenie, numer
ewidencyjny PESEL, własnoręczny podpis kandydata i datę jego sporządzenia./ art. 8
ust. 1-3 /.
- Gminna komisja wyborcza niezwłocznie rejestruje kandydata sporządzając protokół
rejestracji, jeżeli zgłoszenie spełnia ustawowe warunki / art. 9 ust. 1/.
- Najpóźniej w 15 dniu przed dniem wyborów gminna komisja wyborcza podaje do
wiadomości wyborców , przez rozplakatowanie obwieszczeń , alfabetyczną listę
kandydatów z podaniem nazwisk, imion, wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania nazwy
komitetu zgłaszającego kandydata oraz nazwy partii politycznej, do której należy
kandydat / art. 10 ust. 1 i 2 /.
- Jeżeli we wskazanym w ustawie terminie nie zostanie zgłoszony żaden kandydat lub
zgłoszono tylko jednego kandydata, gminna komisja wyborcza niezwłocznie wzywa, w formie
obwieszczenia , do dokonania dodatkowych zgłoszeń. Termin zgłaszania kandydatów
przedłuża się wówczas o 5 dni od dnia rozplakatowania obwieszczeń.
Jeżeli wezwanie nie odniesie skutku i nie zostanie , w wydłużonym terminie ,
zarejestrowany żaden kandydat, wyboru burmistrza dokonuje rada gminy bezwzględną
większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.
Jeżeli mimo wskazanego wyżej postępowania zostanie zarejestrowany tylko jeden
kandydat wybory przeprowadza się , z tym że tego kandydata uważa się za wybranego,
jeżeli w głosowaniu uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. W
przeciwnym razie wyboru burmistrza dokonuje rada gminy bezwzględną większością
głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.
Ordynacje wyborcze to bardzo ciekawe akty ustawodawcze, a ich lektura umożliwi nam
wszystkim świadome korzystanie z przysługującego nam prawa dokonywania wyboru władz
samorządowych i czynne uczestnictwo w procesie demokratycznych przemian w gminie,
najmniejszej jednostce administracyjnego podziału kraju a jednocześnie wszystkim nam
najbliższej.
Anna Wolikowska
Sekretarz Gminy
KALENDARZ WYBORCZY
7.IX |
ostatni dzień rejestrowania komitetów wyborczych |
27.IX |
ostatni dzień - do północy - zgłaszania list kandydatów
do rad gmin, rad powiatów, sejmików wojewódzkich, odrębnie dla każdego okręgu
wyborczego |
2.X |
Państwowa Komisja Wyborcza przyzna jednolite numery listom
tych komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy kandydatów w ponad połowie
okręgów do wszystkich sejmików wojewódzkich o północy mija termin zgłaszania
kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast |
4.X |
przyznanie przez komisarzy wyborczych jednolitych numerów
listom kandydatów komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy we wszystkich
okręgach do więcej niż połowy rad powiatów na terenie województwa |
10.X |
o północy mija kadencja obecnego samorządu, radni tracą
mandaty, zarządy rządzą dalej |
12.X |
rozpoczęcie nieodpłatnego nadawania audycji wyborczych w
programach regionalnych telewizji publicznej i publicznego radia |
25.X |
zakończenie kampanii wyborczej, od północy obowiązuje
cisza wyborcza |
27.X |
od 6.00 do 20.00 głosowanie |
10.XI |
druga tura głosowania na wójtów, burmistrzów i
prezydentów w gminach, w których żaden kandydat nie uzyskał ponad połowy głosów w
pierwszym głosowaniu |
źródło: rzeczpospolita.pl
|
Serwis prasowy nr 72
30 sierpnia 2002
|