Andrzej Pudło, Kazimierz M. Pudło

I .Zaranie dziejów: środowisko naturalne i ludzi.

Rzeźbę terenu dzisiejszych gmin położonych w obrębie Wału Trzebnickiego ukształtował co najmniej milion lat temu lodowiec. Pozostały po nim spiętrzone wzniesienia morenowe, przekraczające lokalnie 280 m wys. (Kobyla Góra), szczątkowe lasy bukowe oraz roślinność przystosowana do życia w warunkach niedoboru wody.

Sam obszar gminy Oborniki Śląskie należy do trzech jednostek geograficznych: od północnego zachodu do Wzgórz Trzebnickich, obniżających się do 175 m, od wschodu - Wysoczyzny Rościsławickiej, będącej w rzeczywistości pofałdowaną równiną morenową, o wyniosłości nie przekraczającej już obecnie 151 m, a wreszcie od południowego wschodu - doliny rzeki Odry i Widawy. Jest to zatem obszar o urozmaiconym ukształtowaniu powierzchni, w którego krajobrazie dominowały od dziesiątków tysięcy lat bory o mieszanym drzewostanie. Zapewne też od wieków oba te czynniki wpływały na stan lokalnych warunków atmosferycznych, skoro i dotąd - pomimo dużych zmian w układzie kompleksów leśnych - utrzymuje się w Obornikach Śląskich oraz okolicy mikroklimat sprzyjający zdrowiu ludzi.

Wzgórza Trzebnickie, w które wkomponowane są niektóre miejscowości naszej gminy, były około 500 tys. lat temu przemierzane przez grupy praludzi (hominidów). Utrzymywali się oni przy życiu z myślistwa i zbieractwa. Przemawiają za tym znalezione na stokach Winnej Góry wyroby z krzemienia, uznane przez badaczy za najstarsze dotąd dowody świadczące o działalności człowieka na ziemiach polskich. Znane odkrycia archeologiczne w gminie Oborniki Śląskie potwierdzają okresowe przebywanie tutaj ludzi dopiero jednak 8 tys. lat p.n.e. (Bagno, Golędzinów, Kotowice, Kuraszków, Morzęcin, Oborniki Śląskie, Uraz). We wszystkich 21. miejscowościach, których nazwy zostały odnotowane w średniowiecznych dokumentach, archeolodzy odkryli m.in. grodziska, liczne ślady materialne osad, kurhany i inne cmentarzyska ciałopalne oraz szkieletowe, wyposażone w kultowo-rytualne przystawki ceramiczne oraz broń. Znaleziony został nawet zasobny skarb monet w Pęgowie i naczyń glinianych w Kowalach. Najwięcej stanowisk archeologicznych istniejących w naszej gminie pochodzi z okresu średniowiecza (V-XIII w.). Świadczy to o tym, że istniała już wówczas lokalnie ciągłość osadnicza ludności, a stopniowo jej siedziby były lokowane na coraz większym obszarze.

Nie wdając się w spory z badaczami niemieckimi o przynależność etniczną ludności Śląska od V w. p.n.e. do V w. n.e., nie ulega już wątpliwości to, że na terenie Dolnego Śląska kształtowała się od VI w. n.e. dominująca kultura plemion słowiańskich. Wśród nich byli Ślężanie, których siedziby znajdowały się w centralnej części regionu dolnośląskiego od Wzgórz Trzebnickich aż do podnóży Gór Sowich i Bardzkich. Dobrze widoczna z wielu miejscowości wokół Wrocławia Góra Ślęża, była ich najważniejszym miejscem kultowy. Nie wiemy natomiast, czy była również symbolem istnienia tutaj do przełomu IX/X w. politycznej wspólnoty ponad plemiennej.

Siedem stuleci
Obornik Śląskich
(Szkic historyczno-socjologiczny)

Uwagi wstępne

I. Zaranie dziejów: środowisko naturalne i ludzi.

II. Okresy zmagań o przynależność państwową tych ziem.

III. Rodowód ludzi i osady Obora, poprzedniczki Obornik Śląskich.

IV. Wybrane zdarzenia i procesy w dziejach oborniczan do roku 1939.

V. Końcowy okres drugiej wojny światowej.

VI. Dawni i nowi oborniczanie oraz ich miasto w okresie powojennym.