|
Andrzej Pudło, Kazimierz M. Pudło
II. Okresy zmagań o przynależność państwową tych
ziem.
Dolny Śląsk, ze względu na swoje położenie
geograficzne, był przez wiele wieków obszarem krzyżujących się ruchów
wędrówkowych ludności o różnej tożsamości etniczno-kulturowej, szlaków
handlowych o zwrotnych kierunkach północ-południe i wschód-zachód, w tym
również na legendarnym 'szlaku bursztynowym'. Wreszcie w okresie
kształtowania się organizacji państwowych pozostawał przez kilka wieków
regionem, w którym ogniskowały się interesy polityczne, głównie państw:
czeskiego, niemieckiego i polskiego. Łączną tego konsekwencją były
okresy jego dobrej koniunktury gospodarczej, dużego wzrostu zasobów
materialnych ludności, ale też, niestety, częściej dłuższe regresy w
rozwoju, spowodowane przede wszystkim wojnami.
Znaczna część obszaru Dolnego Śląska wchodziła
prawdopodobnie na początku X wieku w skład państwa czeskich Przemyślidów.
Przemawia za tym m.in. sama nazwa Wrocławia - 'Wratislavia'. Pod koniec
tego wieku należał już jednak do państwa Mieszka I, a fakt ten
poświadczał słynny dokument "Dagome iudex...", określany tak od
pierwszych słów w jego łacińskim zapisie. Wojny i układy władców państwa
polskiego oraz książąt śląskich z Czechami, nierzadko wspieranych przez
Niemców, a nawet rycerzy krzyżowych, o zwierzchnictwo nad Śląskiem,
trwały z przerwami od XI do I połowy XIV w. Zakończyły się wówczas
niepowodzeniem państwa polskiego i Piastów śląskich. Ci ostatni, po
wprowadzeniu w Polsce w 1138 r. zasady senioratu i podziału państwa na
dzielnice, prowadzili ze sobą ciągłe spory i walki zbrojne o zasięg
swoich dzielnic oraz hegemonię polityczną. Sami więc krótkowzrocznie
przyczyniali się do osłabiania swych księstw, które stawały się już na
ogół łatwiejszą zdobyczą dla ich wrogów zewnętrznych. Pierwotnie duża,
dziedziczna dzielnica śląska Władysława II, uległa w następnych 197.
latach wielkiemu rozdrobnieniu. Negatywnym tego skutkom nie udało się
również zapobiec tragicznej dynastii Henryków śląskich. Przesądziło to o
tym, że tereny Dolnego Śląska weszły w 1335 r. w skład Korony Królestwa
Czeskiego pod berłem Luksemburgów, pozostając w niej do 1436 r. W latach
1437-1526 były z kolei przedmiotem rywalizacji dynastii
środkowoeuropejskich, głównie - polskiej Jagiellonów, austriackiej
Habsburgów oraz czeskiej Podiebradów. Związki dynastyczne
czesko-austriackie włączyły Dolny Śląsk do cesarstwa Habsburgów, w
którym pozostawał do 1742 r. Nie mniej dramatyczne były i dalsze losy
tego regionu. Toczyły się bowiem o niego tzw. wojny śląskie w 1742 r. i
w latach 1756-1763, pomiędzy Cesarstwem Austriackim wspomaganym przez
Cesarstwo Rosyjskie i Królestwem Prus. Zwycięskie Prusy Fryderyka II
włączyły wówczas Dolny Śląsk w swoje granice państwowe. Jednak już od
1871 do 1945 r. stanowił on część wschodniej prowincji państwa
niemieckiego. Przeszło 960. lat zmagań o przynależność państwową Dolnego
Śląska zakończyła ostatecznie w 1945 r. decyzja w Poczdamie zwycięskich
w II wojnie światowej mocarstw, przyznająca go Polsce w składzie jej
nowych ziem zachodnich i północnych. |
Siedem stuleci
Obornik Śląskich
(Szkic historyczno-socjologiczny)
Uwagi wstępne
I. Zaranie dziejów: środowisko naturalne i
ludzi.
II. Okresy zmagań o przynależność państwową
tych ziem.
III. Rodowód ludzi i osady Obora, poprzedniczki
Obornik Śląskich.
IV. Wybrane zdarzenia i procesy w dziejach
oborniczan do roku 1939.
V. Końcowy okres drugiej wojny światowej.
VI. Dawni i nowi oborniczanie oraz ich
miasto w okresie powojennym.
|
