Andrzej Pudło, Kazimierz M. Pudło

V. Końcowy okres drugiej wojny światowej.

Narastał wówczas dramatyzm sytuacji niemieckich mieszkańców Obornik Śląskich. Przybliżały się i do nich bezpośrednie działania wojenne, w których przeciwnicy, z odmiennych przyczyn i postaw ideologiczno-politycznych, byli zdeterminowani w walce. Szybko przebiegała bowiem od 18 I 1945 r. Operacja Dolnośląska formacji I Frontu Ukraińskiego marsz. Iwana Koniewa i II Armii Wojska Polskiego gen. dyw. Karola Świerczewskiego przeciwko zgrupowaniom III Rzeszy. Poza linią szerokiego frontu ofensywy pozostał tutaj jedynie do 6 V 1945 r. oblężony Wrocław ('Festung Breslau'). Od początku tego 1945 r. oborniczanie przeżywali indywidualne i zbiorowe dramaty życiowe. Większość ich, wraz z mieszkańcami prawobrzeżnych powiatów nad Odrą, została decyzją władz niemieckich ewakuowana w dniach 19-21 I 1945 r. do Saksonii, Bawarii i północnych Czech. Pozostała tylko w Obornikach część mężczyzn i kobiet, z której większość została włączona do formacji obronnych 'Volkssturmu 68'.

Przeżycia oborniczan w tamtym okresie i ich straty biologiczne spowodowane ewakuacją, działaniami wojennymi i, jak twierdzą represjami Rosjan i Polaków, zostały opisane w czterech artykułach o walorach wspomnieniowo-dokumentacyjnych. Ich tragedia zasługuje również na naszą o niej pamięć, współczucie i refleksję moralną. Nasuwa się jednak przy tym i inna refleksja, że zarówno w relacjach pisemnych, jak i ustnych byłych oborniczan, brak jest, niestety, jakichkolwiek wzmianek o tym, iż w Obornikach Śląskich był 'Umsiedlunslager 135' (obóz przejściowy), w którym w XI 1944 r. przebywało 250 osób, w pobliskim Brzegu Dolnym - podobóz koncentracyjny 'Gross-Rosen', a w Żmigrodzie - obóz jeniecki oraz obóz pracy. Twierdzą oni również, że ani nie widzieli, ani nie słyszeli, by wokół Obornik pracowali niewolniczo w gospodarstwach rolniczych i zakładach produkcyjnych m.in. Polacy, Francuzi, Ukraińcy i Rosjanie.

Oborniki Śląskie i okoliczne miejscowości zostały zajęte 26 bądź 27 I 1945 r. przez żołnierzy radzieckich 27 Korpusu Piechoty gen.mjr. F.Czerekmanowa lub - jak utrzymują inni - 13 Armii Ogólnowojskowej gen.płk. N.N.Puchowa. Miejscowość była też trasą przemarszu 5, 8 i 9 Dywizji II Armii Wojska Polskiego, której sztab gen.dyw. K.Świerczewskiego znajdował się w Trzebnicy. Z jej wzgórz radziecka artyleria dalekiego zasięgu ostrzeliwała również 'Festung Bresłau'. W Obornikach natomiast pozostawał jedynie oddział żołnierzy radzieckich rozlokowany m.in. na wzniesieniu, zwanym dotąd 'Ruską Górką'. Według relacji osadników polskich, było w naszej miejscowości zaledwie trzy budynki zburzone podczas działań wojennych. Kilka jednak innych i to dużych obiektów, zostało zniszczonych przez pożary spowodowane ' radosnym obchodzeniem przez żołnierzy radzieckich Święta 1. Maja w 1945 roku' i, jak się można domyślać, też końcowej fazy szturmu Berlina.

Siedem stuleci
Obornik Śląskich
(Szkic historyczno-socjologiczny)

Uwagi wstępne

I. Zaranie dziejów: środowisko naturalne i ludzi.

II. Okresy zmagań o przynależność państwową tych ziem.

III. Rodowód ludzi i osady Obora, poprzedniczki Obornik Śląskich.

IV. Wybrane zdarzenia i procesy w dziejach oborniczan do roku 1939.

V. Końcowy okres drugiej wojny światowej.

VI. Dawni i nowi oborniczanie oraz ich miasto w okresie powojennym.