Tlenek węgla potocznie zwany czadem
jest gazem silnie trującym, bezbarwnym i bezwonnym, nieco
lżejszym od powietrza, co powoduje, że łatwo się z nim miesza i w
nim rozprzestrzenia. Powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu
paliw m.in.: drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla,
ropy, spowodowanego brakiem odpowiedniej ilości tlenu, niezbędnej do
zupełnego spalania. Może to wynikać z braku dopływu świeżego
(zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie
albo z powodu zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika
gazowego, a także przedwczesnego zamknięcia paleniska pieca lub
kuchni. Jest to szczególnie groźne w mieszkaniach, w których okna są
szczelnie zamknięte lub uszczelnione na zimę. Czad powstaje także
często w czasie pożaru. Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z
faktu, że tlenek węgla jest gazem niewyczuwalnym dla człowieka.
Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest
wchłaniany do krwioobiegu. W układzie oddechowym człowieka tlenek
węgla wiąże się z hemoglobiną 210 razy szybciej niż tlen, blokując
dopływ tlenu do organizmu. Stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia
i życia człowieka. Uniemożliwia prawidłowe rozprowadzanie tlenu we
krwi i powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych narządów Następstwem
ostrego zatrucia może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego
układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał albo nawet śmierć.
Jak zapobiegać zatruciu?
Podstawową przyczyną zatruć jest
niepełne spalanie, do którego może dojść np. gdy zbyt szczelnie
zamknięte są okna, brak jest właściwej wentylacji . Powoduje to
powstawanie tlenku i utrudnia jego odpływ. Tyle spalin wypłynie na
zewnątrz ile świeżego powietrza napłynie do pomieszczenia. Przede
wszystkim należy więc zapewnić możliwość stałego dopływu świeżego
powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej, kuchni
węglowej lub pieca) oraz swobodny odpływ spalin.
Pamiętaj aby:
• uchylić okno w mieszkaniu, gdy korzystasz z
jakiegokolwiek źródła ognia (pieca gazowego
z otwartą komorą spalania, kuchenki gazowej lub
węglowej),
• nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów
nawiewnych,
• przy instalacji urządzeń i systemów
grzewczych korzystaj z usług wykwalifikowanej osoby,
• dokonywać okresowych przeglądów instalacji
wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich czyszczenia. Gdy
używasz węgla i drewna należy to robić nie rzadziej niż raz na 3
miesiące. Gdy używasz gazu ziemnego czy oleju opałowego – nie
rzadziej niż raz na pół roku. Zarządca budynku lub właściciel ma
obowiązek m.in. przeglądu instalacji wentylacyjnej nie rzadziej niż
raz w roku
• użytkować sprawne techniczne urządzenia, w
których odbywa się proces spalania zgodnie
z instrukcją producenta: kontrolować stan
techniczny urządzeń grzewczych,
• stosować urządzenia posiadające stosowne
dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu;
w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania
wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw.
deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o
specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania
danego urządzenia,
• w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić
poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o
wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w
budynku i mogą pogarszać wentylację,
• systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np.
poprzez przykładanie kartki papieru do otworu, bądź kratki
wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna
przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki,
• często wietrzyć pomieszczenie, w których
odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy
gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie
okien.
• rozmieścić czujniki tlenku węgla w części
domu, w której sypia twoja rodzina. Dla zwiększenia bezpieczeństwa,
dodatkowe czujniki warto umieścić w każdym pomieszczeniu,
• nie spalaj węgla drzewnego w domu, garażu, na
zamkniętej werandzie itp., jeżeli pomieszczenia te nie mają
odpowiedniej wentylacji,
•
nie zostawiaj samochodu w garażu na zapalonym silniku, nawet jeżeli
drzwi do garażu pozostają otwarte
• nie bagatelizuj objawów duszności, bólów i
zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia,
przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem,
że ulegasz zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast
przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć
porady lekarskiej.
Jakie są objawy zatrucia tlenkiem
węgla?
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- ogólne zmęczenie,
- duszność,
- trudnościami z oddychaniem, oddech
przyspieszony, nieregularny
- senność,
- nudności.
Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony,
oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia powodują, że
jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia
trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z
pomocą – umiera
Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?
• należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego,
czystego powietrza,
• jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w
bezpieczne miejsce, na świeże powietrze,
• rozluźnić poszkodowanemu ubranie – rozpiąć
pasek, guziki, ale nie rozbierać go, gdyż nie można doprowadzić do
jego przemarznięcia
•
wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe – tel. 999, straż
pożarna – tel. 998 lub 112),
Jeśli
po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy
niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu
serca.
BEZPIECZNE UŻYTKOWANIE GAZOWYCH
GRZEJNIKÓW WODY PRZEPŁYWOWEJ
Gaz jest szeroko rozpowszechnionym
nośnikiem energii, stosowanym powszechnie
w gospodarstwach domowych. Szczelność
instalacji gazowej jest dla każdego oczywistym warunkiem
bezpiecznego użytkowania gazu, gdyż jego mieszanina z powietrzem
grozi wybuchem. Większość użytkowników gazu nie wie jednak kiedy
może pojawić się zagrożenie zatruciem tlenkiem węgla (potocznie
zwanym czadem).
W Polsce każdego roku, z powodu zatrucia
tlenkiem węgla pochodzącym z gazowych grzejników wody przepływowej,
umiera ok. 100 osób, a kilka razy więcej ulega zatruciu wymagającym
hospitalizacji.
Przeważająca większość wypadków śmiertelnych
zdarza się między 1 listopada a 31 marca,
a więc w porze chłodnej. Przyczyną są
zamknięte, szczelne okna. Można łatwo zapobiec powstawaniu tlenku
węgla i jego przenikaniu do mieszkań, spełniając cztery podstawowe
warunki bezpiecznego użytkowania urządzeń spalających gaz.
Są to:
1) prawidłowa instalacja,
2) stały dopływ świeżego powietrza,
3) swobodny odpływ spalin,
4) właściwa eksploatacja zapewniająca dobry
stan techniczny urządzenia gazowego.
Są one przedstawione poniżej w skrócie.
PRAWIDŁOWA INSTALACJA
Zainstalowania lub wymiany piecyka gazowego
może dokonać jedynie uprawniony specjalista, zgodnie z instrukcją
producenta. Wykonywanie prac instalacyjnych i regulacyjnych przez
osobę nieuprawnioną może stworzyć zagrożenie dla zdrowia i życia
mieszkańców. Takie same wymagania co do prac instalacyjnych i
regulacyjnych , dotyczą kuchenek gazowych. Kuchenka powinna
znajdować się jak najbliżej wywiewnej kratki wentylacyjnej, a
stanowiska pracy powinny być usytuowane między oknem a kuchenką,
tak, aby nad nimi następował przepływ świeżego powietrza.
STAŁY DOPŁYW ŚWIEŻEGO POWIETRZA
Stały dopływ świeżego (zewnętrznego) powietrza
do urządzenia, w którym następuje spalanie gazu ma podstawowe
znaczenie. Brak dopływu świeżego powietrza powoduje niedobór tlenu.
Wynikiem tego niedoboru jest niezupełne spalanie i powstawanie
tlenku węgla. Następuje to wówczas, gdy np. okna mieszkania są
szczelnie zamknięte. Stały dopływ świeżego powietrza do mieszkania
jest również warunkiem niezbędnym swobodnego odpływu spalin. W
związku z tym należy pamiętać, aby przed każdą kąpielą dobrze
przewietrzyć łazienkę, szczelne okna były wyposażone w nawiewniki
powietrza, a podczas kąpieli uchylone było okno w mieszkaniu lub
lufcik. Zasłanianie kratek wentylacyjnych, zarówno nawiewnej w
drzwiach do łazienki, jak i wywiewnej na wlocie do przewodu
wentylacyjnego, grozi śmiertelnym zatruciem.
SWOBODNY ODPŁYW SPALIN
Piecyk gazowy powinien być szczelnie
przyłączony do przewodu spalinowego, a przewód spalinowy musi być
szczelny i drożny. Nieszczelny komin powoduje osłabienie ciągu lub
może być przyczyną przenikania spalin do sąsiadujących z nim
pomieszczeń. Przewody kominowe (dymowe, spalinowe i wentylacyjne)
należy kontrolować zgodnie z obowiązującymi przepisami. Kontrola
powinna być przeprowadzona przez osoby uprawnione, a obowiązek
poddania obiektu kontroli spoczywa na właścicielu lub zarządcy.
Warunkiem swobodnego odpływu spalin jest jednak nie tylko drożny
przewód spalinowy, lecz także stały dopływ świeżego powietrza do
pomieszczenia, w którym następuje spalanie gazu. Nie będzie odpływu
spalin, jeżeli pracujący piecyk gazowy będzie się znajdował w
zamkniętym, uszczelnionym mieszkaniu. Stały dopływ powietrza do
pomieszczenia, w którym włączono piecyk gazowy, jest więc warunkiem
niezbędnym do spełnienia dwóch podstawowych wymagań bezpieczeństwa -
zupełnego spalania gazu i swobodnego odpływu spalin.
Podczas kąpieli nie należy włączać wentylatora
w kuchni lub w innym miejscu w mieszkaniu, ponieważ jego działanie
osłabia naturalny ciąg spalin w przewodzie spalinowym piecyka
gazowego.
DOBRY STAN TECHNICZNY URZĄDZENIA GAZOWEGO
Urządzenia gazowe powinny być utrzymywane w
czystości i w dobrym stanie technicznym, a także okresowo
kontrolowane zgodnie z zaleceniami producenta. Obowiązek utrzymania
wymaganego stanu technicznego urządzeń gazowych i ich udostępnienia
do kontroli nakłada na użytkownika lokalu Rozporządzenie Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w
sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz.
U. Nr 74 z dnia 9.09.1999r., poz. 836, § 17 ust. 1 i 2). W trosce o
bezpieczeństwo własne i swojej rodziny do tego obowiązku powinien
się poczuwać każdy użytkownik urządzeń gazowych. Piecyk gazowy
używany od wielu lat należy niezwłocznie zgłosić do kontroli. Stary,
zużyty, nie czyszczony
i rozregulowany piecyk gazowy zagraża życiu. Naprawa i konserwacja
urządzenia gazowego może być powierzona wyłącznie osobom
posiadającym odpowiednie uprawnienia.
Pamiętajmy !
Od stosowania się do powyższych rad może
zależeć zdrowie i życie Twoje oraz Twoich bliskich. Wystarczy
jedynie odrobina przezorności.
DO POBRANIA:
--------------------------------
źródło:
http://www.straz.gov.pl/page/index.php?str=3216
"Nie dla czadu" - ulotka informacyjna do
wydrukowania sezon 2011/2012 (*.pdf)